Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL

Wystawa

• Data: 17.11.2023 – 14.04.2024
  poniedziałek – nieczynne
  wt – nd – 10:00 – 18:00
• Miejsce: Muzeum Narodowe w Krakowie, al. 3 Maja 1
• Zespół kuratorski pod kierownictwem prof. dr hab. Andrzeja Szczerskiego i prof. dr hab. Piotra Juszkiewicza w składzie:
  Anna Budzałek, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, dr Bożena Kostuch, Joanna Regina Kowalska, dr hab. Mirosław Piotr Kruk, prof. UG, Agata Małodobry, Monika Paś, dr Joanna Sapeta, Sabina Serafin, dr Agnieszka Smołucha-Sładkowska, Magdalena Święch, dr Katarzyna Uchowicz
• Organizator: Muzeum Narodowe w Krakowie

Wystawa „Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL” prezentuje powojenny okres w historii Polski, ukazując go jako projekt modernizacyjny, poddawany wielu ograniczeniom – zarówno o charakterze ekonomicznym, organizacyjnym, jak i politycznym – związany z funkcjonowaniem niedemokratycznej władzy, która miała wpływ na rozwijającą się ówcześnie kulturę i sztukę. 

Wystawa skupia się na wielu aspektach reglamentacji okresu PRL. Po pierwsze, ukazuje napięcie, jakie istniało między ówczesnymi językami wizualnymi a doświadczeniem wojennym. Po drugie, prezentuje efekty presji ideologicznej, wpływającej na społeczną rolę sztuki i kształtującej jej treści oraz przekaz. Po trzecie, rzuca światło na paradoksalny charakter modernizacji w czasach PRL, porównując idee modernistyczne z deformacjami modernistycznych projektów, które kształtowały ówczesne życie codzienne. 

Co ważne, zagadnienie ograniczeń modernizmu w czasach PRL nie jest w ramach wystawy ujęte w kategoriach walki o wolność sztuki, toczącej się między artystami a władzą polityczną. Tytułowa „reglamentacja” oznacza bowiem ograniczenia różnej natury: zawężony wybór możliwości, wariantów, inspiracji, dróg realizacji.  

Wystawa prezentuje blisko 350 eksponatów z różnych dziedzin sztuki i kultury. Można tu zobaczyć obrazy, rzeźby i grafiki, a także poznać architekturę za pomocą zdjęć, makiet, planów i rysunków. Wystawa przedstawia też obiekty rzemiosła artystycznego, filmy, modę, technikę oraz publikacje w postaci książek i czasopism, a także fotografie. 

„Nowoczesność reglamentowana…” – jako kolejna wystawa z cyklu „4 x nowoczesność” – nie jest próbą encyklopedycznej i chronologicznej prezentacji osiągnięć artystycznych danego okresu. Jest to raczej głos w dyskusji na temat kształtu i losów polskiego modernizmu, pozwalający nam lepiej zrozumieć, jakie wyzwania i ograniczenia towarzyszyły modernizacji w warunkach PRL. 

Koordynator: Ewa Kalita-Garstka

Projekt aranżacji wystawy: dr Paulina Zwolak – Nowak